Έγκλειστοι Φρονιμίτες

Οι φρονιμίτες ή 3οι γομφίοι είναι τα τελευταία δόντια που ανατέλλουν (εμφανίζονται) στο στόμα στα τέλη της εφηβείας. Μερικές φορές αυτά τα δόντια μπορούν να είναι ένα πολύτιμο πλεονέκτημα για το στόμα, όταν είναι υγιή, έχουν ανατείλει πλήρως και βρίσκονται σε σωστή θέση στον οδοντικό φραγμό.

 Προσέξτε την άμεση γειτνίαση του Εγκλείστου Δοντιού με την παρακείμενη πορεία του Κάτω Φατνιακού νεύρου (στο σχήμα γαλάζια γραμμή και του αγγειακού κλάδου-> κόκκινη γραμμή)

Πολύ συχνά όμως, όταν οι φρονιμίτες δεν έχουν αρκετό χώρο για να ανατείλουν πλήρως στο  στόμα ή η φορά τους είναι τέτοια που εμποδίζεται η ανατολή τους από τα διπλανά δόντια, παραμένουν έγκλειστοι (δεν φαίνονται καθόλου στο στόμα) ή ημιέγκλειστοι (φαίνεται συνήθως ένα μικρό τους τμήμα). Οι έγκλειστοι φρονιμίτες μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στα γειτονικά δόντια, το οστό της γνάθου ή τα νεύρα.

Οι φρονιμίτες όταν είναι ημιέγκλειστοι (που σημαίνει ότι έχουν ανατείλει μερικώς) δημιουργούν την επικοινωνία του συγκεκριμένου δοντιού με το στοματικό περιβάλλον. Αυτή προκαλεί δίοδο βακτηριδίων γύρω από το δόντι, που συχνά δημιουργεί φλεγμονή (περιστεφανίτιδα). Η κατάσταση αυτή εκδηλώνεται με πόνο, οίδημα, δυσκολία στη διάνοιξη του στόματος.

Οι ημιέγκλειστοι φρονιμίτες είναι επίσης πιο επιρρεπείς σε τερηδόνα και σε ασθένειες των ούλων, επειδή η θέση τους κάνει το βούρτσισμα πιο δύσκολο. Η φλεγμονή μπορεί να μεταδοθεί στα υγιή δόντια και στο οστό. Μπορούν να αναπτυχθούν κύστεις και όγκοι από μια φλεγμονή που δεν αντιμετωπίστηκε σωστά με αποτέλεσμα μόνιμη βλάβη του οστού.

Οι φρονιμίτες μπορούν να προκαλέσουν διάφορα προβλήματα, όπως βλάβη στα παρακείμενα δόντια ή ακόμη συνωστισμό των δοντιών, δημιουργώντας από την πίεση που ασκούν μετακινήσεις δοντιών και διαταραχή της σύγκλεισης με αποτέλεσμα νευραλγικόμορφους πόνους.

Ο ΓναθοΠροσωπικός Χειρουργός ή ο Οδοντίατρος σας μπορεί να συστήσει να εξαχθούν οι έγκλειστοι φρονιμίτες, ακόμη και πριν προκαλέσουν προβλήματα. Αυτό γίνεται για να αποφευχθεί μία πιο οδυνηρή ή πιο περίπλοκη εξαγωγή που μπορεί να χρειαστεί να γίνει λίγα χρόνια αργότερα. Η χειρουργική εξαγωγή είναι ευκολότερη στους εφήβους, όταν οι ρίζες στους φρονιμίτες δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί πλήρως και τα οστά είναι λιγότερο πυκνά. 

Χειρουργική αντιμετώπιση των εγκλείστων τρίτων γομφίων

Οι τρίτοι γομφίοι της άνω και της κάτω γνάθου μπορούν να ταξι­νομηθούν ακτινογραφικά ανάλογα με: Α) τη γωνίωση, Β) το βάθος εγκλεισμού τους και Γ) τη θέση τους σε σχέση με το πρόσθιο χείλος της κάτω γνάθου.

Παράγοντες που καθορίζουν τη δυσκολία Χει­ρουργικής Αφαίρεσης των Εγκλείστων τρίτων γομφίων.

I) Έτσι οι κεκαμένες και συνοστεωμένες ρίζες δυσκολεύουν την επέμβαση, ενώ αντίθετα η ύπαρξη του οδοντοθυλακίου τη διευκολύνει, διότι προ­σφέρει περισσότερο χώρο για χειρισμούς και απαιτεί λιγότερη αφαίρεση οστού.

II) Επίσης ένας άλλος καθοριστικός παράγοντας για τη δυσκολία της επέμβασης είναι η ηλικία του ασθενούς. Σε ασθε­νείς μικρότερους των 20 ετών οι ρίζες των τρίτων γομφίων δεν έχουν ολοκληρωθεί πλήρως, το οδοντοθυλάκιο υφίσταται ακόμα προσφέροντας σημαντικό χώρο για την εξαγωγή ενώ το οστούν τους είναι λιγότερο πυκνό και με περισσότερη ελαστικότητα. Τα ακριβώς αντί­θετα συμβαίνουν στους μεγαλύτερους ασθενείς καθιστώντας δυσκολότερες τις εξαγωγές (Εικόνες 40.7, 40.8, 40.9, 40.10).

Συχνές Ερωτήσεις

Πώς μπορώ να ξέρω αν έχω έγκλειστους φρονιμίτες;

Η πανοραμική ακτινογραφία θα δείξει, εάν υπάρχουν έγκλειστοι φρονιμίτες. Το Dental Scan θα μας δείξει σε πόσο στενή επαφή με το κάτω φατνιακό νεύρο βρίσκεται ο φρονιμίτης.

Πώς αφαιρούνται οι φρονιμίτες;

Το πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι η εξαγωγή ενός φρονιμίτη εξαρτάται από τη θέση, τη φορά και το στάδιο ανάπτυξής του. Ο έμπειρος Χειρουργός μπορεί από τη μελέτη της απλής πανοραμικής ακτινογραφίας να προβλέψει τις δυσκολίες της επέμβασης και να ενημερώσει σχετικά τον ασθενή.

Ταυτόχρονα, απαιτείται ένας λεπτομερής ακτινογραφικός έλεγχος, ακόμα και με αξονική τομογραφία, σε περιπτώσεις που βλέπουμε ότι τα ακρορρίζια του εγκλείστου φρονιμίτη έχουν έντονη καμπυλότητα και άμεση γειτνίαση με τον πόρο του κάτω φατνιακού νεύρου, όπως φαίνεται στην παρακείμενη τομογραφία και σχηματικά στην προηγούμενη εικόνα.

Ένας φρονιμίτης που έχει ανατείλει πλήρως μέσα στο στόμα μπορεί να εξαχθεί σαν οποιοδήποτε άλλο δόντι. Ωστόσο, ένας φρονιμίτης που είναι έγκλειστος ή ημιέγκλειστος, θα απαιτήσει μια τομή στα ούλα και στη συνέχεια την αφαίρεση τμήματος του οστού που βρίσκεται πάνω από το δόντι.
Συχνά το δόντι θα χρειαστεί να διχοτομηθεί και να εξαχθεί σε δύο τμήματα, αντί να αφαιρεθεί ολόκληρο και αυτό γίνεται για να ελαχιστοποιηθεί η ποσότητα του οστού που χρειάζεται να αφαιρεθεί από τη γνάθο.

Τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια της επέμβασης;

Η χειρουργική εξαγωγή είναι ανώδυνη, διότι γίνεται με τοπική αναισθησία. Σε περιπτώσεις ευαίσθητων ασθενών ή δύσκολων εγκλείστων μπορεί η χειρουργική εξαγωγή να γίνει με μέθη (χορήγηση ενδοφλέβιας αναλγησίας και χαλάρωσης) παρουσία Αναισθησιολόγου.

Τι πρέπει να περιμένετε μετά από μια χειρουργική εξαγωγή

1. Το οίδημα είναι αναμενόμενο. Η χρήση κρύων επιθεμάτων τις πρώτες ώρες μετά την επέμβαση μπορεί να το περιορίσει ελαφρώς.
2. Ο πόνος συνήθως είναι ήπιος και απόλυτα ελεγχόμενος με τα συνήθη αναλγητικά.
3. Συνήθως χορηγείται αντιβίωση για 5-7 ημέρες.

Τα ράμματα αφαιρούνται σε 7-10 ημέρες.

Ποιές είναι οι πιθανές επιπλοκές της χειρουργικής εξαγωγής εγκλείστου φρονιμίτου;

Οι δύο πιο σημαντικές επιπλοκές είναι:

1. Το ξηρό φατνίο είναι μια συνηθισμένη επιπλοκή που συμβαίνει όταν δεν δημιουργηθεί θρόμβος αίματος στο μετεξακτικό φατνίο. Το ξηρό φατνίο συνήθως εμφανίζεται 3 ή 4 ημέρες μετά την εξαγωγή και συνοδεύεται από πόνο και κακοσμία.

2. Η υπαισθησία είναι μια σπάνια επιπλοκή της χειρουργικής εξαγωγής σε φρονιμίτες της κάτω γνάθου που βρίσκονται σε άμεση επαφή με το κάτω φατνιακό νεύρο, το οποίο μπορεί να τραυματιστεί κατά τη διάρκεια της εξαγωγής. Το αποτέλεσμα είναι μια συνήθως παροδική υπαισθησία (μούδιασμα) μιας μικρής περιοχής του κάτω χείλους.

Η μακροχρόνια εμπειρία μας εγγυάται το άριστο αποτέλεσμα.

Μπορεί να συμβεί κάτι απρόοπτο κατά τη χειρουργική εξαγωγή του εγκλείστου;

Θα πρέπει να γίνει σαφές ότι πάντα κάθε επέμβαση μπορεί δυνητικά να παρουσιάσει κάποια μη αναμενόμενα προβλήματα.

Πέρα από κάποιο απρόοπτο συμβάν, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και εμπειρία του Χειρουργού να αποφύγει κατά το δυνατόν τραυματισμό ενός νευρικού στελέχους ή ακόμα και διατομή ενός τμήματος του εγκλείστου φρονιμίτη, που δεν θα κατορθωθεί εύκολα η αφαίρεσή του.

Η επιτυχία πάντως αφαίρεσης ενός φρονιμίτη με ρίζα, που παρουσιάζουν τόση καμπυλότητα, όπως στην προηγούμενη εικόνα, αποτελεί τεράστια επιτυχία του Χειρουργού.

Γι’ αυτό καμιά φορά και αυτή η σχετικά απλή επέμβαση ενός εγκλείστου, χρειάζεται ιδιαίτερη χειρουργική εμπειρία, ακριβώς στην σπάνια αυτή περίπτωση, που θα χρειαστεί μια ξεχωριστή δραστηριοποίηση για οτιδήποτε έκτακτο τυχόν συμβεί.

Θυμάμαι πάντα αυτό που είχε συμβεί προ τριετίας σε ένα περίπου 30 ετών ασθενή μου, που δεν έπαιρνε κάποιο αντιπηκτικό και ο οποίος κατά την επέμβαση παρουσίασε έντονη ενδοοστική αιμορραγία. Μπορέσαμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα άμεσα, αλλά σίγουρα θα ταλαιπωρούσε, με άγνωστο τελικό αποτέλεσμα, κάποιον μη έμπειρο συνάδελφο και με μικρότερη χειρουργική υποδομή στο ιατρείο του.