Η χαλίτωση ή δυσοσμία του στόματος, είναι μια ανησυχία πολλών ασθενών που αναζητούν βοήθεια από επαγγελματίες υγείας. Αν και η δυσοσμία του στόματος είναι συνήθως μια οσμή που σχετίζεται με το στόμα, συχνά οι ασθενείς συμβουλεύονται έναν γιατρό πρωτοβάθμιας φροντίδας για διάγνωση και αντιμετώπιση. Οι περισσότεροι γιατροί και οδοντίατροι δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι για τα αίτια και τις θεραπείες της χαλίτωσης.
Αιτιολογία κακοσμίας του στόματος
Α. Η πρωινή αναπνοή (φυσιολογική δυσοσμία του στόματος) προκαλείται από τη στασιμότητα του σάλιου, την παγίδευση σωματιδίων τροφής και την παρουσία βακτηρίων στη ράχη της γλώσσας λόγω της μείωσης της κίνησης του σάλιου κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Β. Οδοντική προέλευση (ενδοστοματική)—75% όλων των περιπτώσεων
- Περιοδοντίτιδα ή Περιεμφυτευματίτιδα
- Τερηδονισμένα (χαλασμένα) δόντια
- Ουλίτιδα και έλκη μαλακών μορίων
- Κακότεχνες προσθετικές εργασίες (γέφυρες και οδοντοστοιχίες)
- Ξηροστομία
- Καρκίνος στόματος
Γ. Ιατρική προέλευση (εξωστοματική)—20% όλων των περιπτώσεων
- Γαστρεντερικές διαταραχές (γαστρικό έλκος, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, καρκίνος στομάχου)
- Αναπνευστικές διαταραχές (χρόνια ιγμορίτιδα, ατροφική ρινίτιδα, κυστική ίνωση, φυματίωση)
- Ανοσοκατεσταλμένος ασθενής
- Αυτοάνοσες διαταραχές
- Ηπατική ανεπάρκεια
- Νεφρική ανεπάρκεια
- Διακύμανση ορμονών: έμμηνος ρύση
- Μεταβολικές διαταραχές (διαβήτης)
Δ. Η κατά φαντασία χαλίτωση είναι μια κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο πιστεύει ότι η μυρωδιά της αναπνοής του/της είναι προσβλητική παρά την επαλήθευση από έναν κλινικό ιατρό ή έμπιστο άτομο. Σε μια μελέτη, το 28% των ασθενών που παραπονιούνταν για κακοσμία δεν εμφάνισαν σημάδια κακοσμίας αναπνοής.
Θεραπεία κακοσμίας του στόματος
- Η μηχανική αφαίρεση της τρυγίας (πέτρα) και της οδοντικής πλάκας, δηλ. ο καθαρισμός από τον οδοντίατρο, είναι το πρώτο βήμα στον έλεγχο της δυσοσμίας.
- Αντιμετώπιση των τερηδονισμένων δοντιών με έμφραξη (σφράγισμα) ή εξαγωγή, σε περιπτώσεις που τα δόντια δεν μπορούν να σωθούν.
- Αντικατάσταση γεφυρών και στεφανών που δεν εφαρμόζουν καλά στα δόντια και συγκρατούν υπολείμματα τροφών.
- Αντικατάσταση παλιών φθαρμένων κινητών προσθετικών αποκαταστάσεων (οδοντοστοιχίες ολικές ή μερικές) και καθημερινός καθαρισμός αυτών από τον ασθενή με βούρτσισμα και ειδικές αναβράζουσες ταμπλέτες.
- Θεραπεία ουλίτιδας ή περιοδοντίτιδας ή περιεμφυτευματίτιδας (αν υπάρχουν οδοντικά εμφυτεύματα).
- Εκπαίδευση του ασθενούς στο σωστό βούρτσισμα των δοντιών, το βούρτσισμα της γλώσσας και τη χρήση οδοντικού νήματος.
- Οι βούρτσες υπερήχων αποτελούν τα τελευταία χρόνια ένα σημαντικό όπλο για την καταπολέμηση της κακοσμίας του στόματος, όπως επίσης τα μεσοδόντια βουρτσάκια και τα διαλύματα χλωρεξιδίνης ή υπεροξειδίου του υδρογόνου.
- Η αντιμετώπιση της ξηροστομίας είναι επίσης πολύ σημαντική.
- Η διατροφή ενός ασθενούς είναι ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να συζητηθεί όταν προτείνουμε ένα σχέδιο για την καταπολέμηση της κακοσμίας του στόματος. Τα μεγάλα διαστήματα μεταξύ του φαγητού ή του φαγητού μόνο μία φορά την ημέρα μπορεί να έχουν αρνητική επίδραση στην αναπνοή. Τρόφιμα όπως το σκόρδο, τα κρεμμύδια και άλλα μπαχαρικά μπορεί να προκαλέσουν δυσοσμία του στόματος. Ο ασθενής θα πρέπει επίσης να λάβει οδηγίες να κόψει το κάπνισμα και να αποφύγει τα προϊόντα καπνού και την έντονη χρήση αλκοόλ.
Η αιτιολογία της κακοσμίας είναι εξαιρετικά σημαντική προκειμένου να καθοριστεί εάν απαιτείται ιατρική παρέμβαση για τη θεραπεία συστηματικών προβλημάτων εκτός από την αντιμετώπιση των οδοντικών προβλημάτων.
